Per 1 januari 2023, zal ik mijn praktijk Kind en Kunstwerkt! sluiten.
Ik heb bijna 14 jaar met heel veel plezier in mijn praktijk gewerkt. Nu zet ik mijn werk elders voort.
Ik bedank al mijn clienten met hun ouders, van de afgelopen 14 jaar, voor het vertrouwen, het mooie werk en het plezier van de ontmoeting.
Hartelijke groeten,
Jacqueline van der Zalm
Dit is alweer de laatste schoolweek van 2019. Ook mijn praktijk is tijdens de schoolvakantie gesloten en ik ga twee weken ‘nietsdoen’, heerlijk lezen, wandelen en natuurlijk met mijn gezin genieten van de feestdagen.
De aanvullende pakketten van veel zorgverzekeraars worden weer uitgedund in 2020. Kijk dus goed na of jouw zorgverzekeraar kunstzinnige therapie nog steeds (voldoende) vergoedt en stap desnoods, voor 1 januari, over naar een andere zorgverzekeraar.
Je hoeft je basisverzekering overigens niet bij dezelfde zorgverzekeraar te hebben als je aanvullende verzekering.
Soms is het mogelijk een Persoons Gebonden Budget aan te vragen bij de gemeente voor kunstzinnige therapie. Hier zijn wel wat voorwaarden aan verbonden. Bij het gemeenteloket kun je terecht voor meer informatie. Je kunt ook contact met mij opnemen voor vragen hierover.
Ik wens je heel fijne feestdagen met je dierbaren en een mooi begin van 2020!
Vanaf maandag 6 januari 2020 is mijn praktijk weer open voor een heel nieuw jaar
Kunstzinnige therapie voor Helden en Buitenbeentjes!
Elke week haal ik Ties op uit de klas voor kunstzinnige therapie. Ties vindt het moeilijk om te ontspannen in de sessies en zich op zijn eigen werk te concentreren. Hij laat zich graag afleiden op wat buiten het lokaal gebeurt en reageert daar op. Als er buiten het lokaal niets te zien is, gaat Ties druk praten en vragen stellen. Ties lijkt het ongemakkelijk te vinden als er stilte is. Hij is voortdurend alert en op zijn hoede.
Veel kinderen werken graag met klei, Ties ook. Hij mag met zoveel klei werken als hij wil, een zo groot mogelijke berg of toren maken. Het mag allemaal en het hoeft niet mooi te worden, het hoeft zelfs niets voor te stellen. Het gaat om het proces, het ervaren. Het werken met (veel klei) helpt om het eigen lichaam en de eigen grenzen te ontdekken en ervaren. Tevens leert het om de eigen mogelijkheden te ontdekken, klei vraagt veel van je fysieke vermogen en energie.
Aan het einde van de sessie is het complimentjestijd, dit is het afrondende deel van de sessie waarin zowel het kind als ik, een complimentje voor het kind op een kaartje schrijven. Het kind mag de kleur van het kaartje uitkiezen.
Ties neemt hierin graag de leiding en beveelt mij dat ik mijn ogen dicht moet doen. Ondertussen pakt hij het doosje waar de kaartjes in zitten en kiest de kleuren uit zonder dat ik mag kijken. Belangrijk voor hem is dat ik mijn ogen zo lang dichthoud tot hij zegt dat ik ze open mag doen. Als ik de oefening geef om zo lang mogelijk in stilte te werken met de klei, voegt Ties hieraan toe dat we elkaar wel mogen aanraken. Hij duwt de klei grensoverschrijdend dicht bij mijn gezicht.
Dit soort controle spelletjes zijn Ties’ favoriet. In deze spelletjes pakt hij de controle terug die hij verloor tijdens een traumatische misbruikervaring op jonge leeftijd. Tijdens deze gebeurtenis heeft Ties zich machteloos en overgeleverd gevoeld aan de ander. Dit was zo pijnlijk voor hem dat hij dit nooit meer wil meemaken. Deze ervaring heeft zich opgeslagen in zijn lichaam en brein. Tegelijkertijd is er onbewust een verdedigingsreactie ontwikkelt welke behulpzaam is tijdens een dergelijke situatie maar belemmerend werkt in sociale situaties zoals samen spelen. Dit doet Ties niet bewust, het is de herinnering die het van hem overneemt.
In de sessies ontdekt Ties wat hij nodig heeft om zich veilig te voelen en wanneer hij de verdedigingsreactie even uit kan zetten. Door in de sessies de controle te nemen en mij bevelen te geven, leeft hij zijn trauma uit en kan deze verwerken. Tegelijkertijd leert hij zijn eigen grenzen, en die van de ander, ontdekken en deze aan te geven.
Het is fijn voor Ties dat ik zijn geschiedenis ken; in het intake gesprek dat ik met zijn ouders had, hebben zij mij uitgebreid verteld over zijn leven en gebeurtenissen tot nu toe. Dat maakt dat ik zijn gedrag kan plaatsen en hier helpend op kan reageren. Het helpt Ties dat ik mee ga in zijn spel van controle nemen. Na verloop van tijd, kiest Ties een kaartje zonder dat ik mijn ogen nog dicht hoef te doen. Hij heeft kunnen ervaren hoe het is om zelf te regie te hebben wat hem meer zelfvertrouwen geeft en een stukje van zijn trauma heeft kunnen verwerken.
Ties leert dat hij niet meer voortdurend alert en op zijn hoede hoeft te zijn. Hij heeft geleerd waar zijn grenzen liggen en wat hij wel en niet wil en durft dit ook uit te spreken. Het mooie is dat hij tegelijkertijd de grenzen van de ander kan accepteren.
In 2018 heb ik de opleiding ‘familie opstellingen voor kinderen en jongeren‘ bij Ingrid Dykstra gevolgd. Ik ben heel blij met het certificaat dat ik in december 2018 in ontvangst mocht nemen van Ingrid.
Het werken met familie opstellingen helpt het gedrag van kinderen begrijpen vanuit systemisch perspectief. Ik zie deze methode als een mooie aanvulling op mijn werk.
Ik zal deze methode dan ook, in combinatie met kunstzinnige oefeningen, vaker gaan toepassen.
Uit elkaar
Als ouders uit elkaar gaan, is er bijna altijd pijn en verdriet: bij de verlaten ouder, de ouder die verlaat en vooral bij de kinderen. Kinderen willen hun ouders het liefst in harmonie bij elkaar. Ook ouders zouden het liefst met de vader of moeder van hun kind een gezin blijven vormen. Maar soms, of eigenlijk vaak, zijn er redenen waardoor het gewoon niet meer gaat.
Je partner vraagt je op een dag even te gaan zitten omdat hij of zij ‘je iets moet vertellen’. Hij of zij is verliefd op een ander en ziet jullie relatie niet meer zitten. Je partner voelde zich al een poosje niet meer gelukkig. Dit kan je zo’n onverwachte dreun geven dat je de grondvesten onder je voelt wegslaan, al je zekerheden worden in een klap neergemaaid. Je voelt paniek en angst voor verlies en het lukt je niet meer redelijk te denken.
Vanuit die oerdrift probeer je alles wat je nog hebt te verdedigen om te kunnen behouden. Als jullie pijn heftig is, kan de breuk resulteren in een vechtscheiding waarbij je strijd voert over gevoelens van onrecht en om gelijk. Dit maakt dat het belang van jullie kind uit het oog verloren wordt.
Twee gezinnen onder één dak
Als de ex-partners, de ouders, met hun nieuwe relatie gaan samenwonen, kunnen de verhoudingen nog meer onder spanning komen staan en worden emoties ingewikkelder.
Je kind krijgt te maken met twee woonsferen en -culturen. Waar bij het ene gezin belangrijk wordt gevonden met elkaar aan tafel te eten, is bij het andere gezin met je bord op de bank de norm. Het kind moet hier steeds in schakelen, het maakt zich los van de ene sfeer om zich weer thuis te kunnen voelen in de sfeer van het andere huis.
Loyaliteit en verdriet naar de verlaten ouder kunnen maken dat een kind niet aan het eigen verdriet toe komt, het omschakelen en het ontspannen belemmert.
Ook al vindt het kind de nieuwe partner van vader of moeder wel aardig, de loyaliteit naar de verlaten ouder kan gevoelens van sympathie naar deze nieuwe partner in de weg staan.
Als een kind ervaart dat deze nieuwe partner ook iets toevoegt aan zijn/haar leven, kan het makkelijker zijn om deze partner, de stiefouder, in zijn of haar leven toe te laten.
Alle ouders houden in de regel het meest van hun eigen kinderen, dat geldt ook voor stiefouders. Kinderen voelen dit feilloos aan dus kun je hier het beste maar eerlijk over zijn, dan hoeft niemand zich te kort gedaan te voelen.
Moeilijkheden waar kinderen mee te maken kunnen hebben:
Voor kinderen vanaf 5 jaar is er het Heldentraject
Jongeren kunnen met een buddy praten via Villa Pinedo
Voor ouders die hun huwelijk/scheiding tot een goed einde willen brengen is er de
Schip-aanpak: vechten voor je scheiding
Elke dinsdagmiddag na de lunchpauze steek ik mijn hoofd om de hoek van het klaslokaal. Op dat moment zie ik haar ogen oplichten en springt ze enthousiast op van haar stoel. Als we door de gang naar het therapielokaal lopen kijkt ze me met haar grote ogen vragend aan: ‘Gaan we vandaag weer schilderen?’
Dat is wat Manou het liefste doet, schilderen op groot doek. Ze lijkt precies te weten wat ze wil en als ik haar een tip geef, wuift ze die weg voordat ik ben uitgepraat. Met flinke druk op het penseel schildert ze het doek zwart, er komt een grijze bol bovenaan, dit is de maan. Dit is het leefgebied voor de wolf, haar lievelingsdier op dit moment. Ze vindt de wolf een moedig dier. ‘De wolf durft zichzelf te zijn, het is een mooi dier en hij is cool’ legt Manou uit.
Manou is bij mij aangemeld om meer zelfvertrouwen te ontwikkelen en op een fijne manier contact te maken met andere kinderen.
Nu vertelt ze stoere verhalen om indruk te maken op haar klasgenoten en zoekt ruzie met ze. Dezelfde grote ogen kijken de leerkracht uitdagend en boos aan als deze haar terecht wijst.
Tijdens de sessies geniet Manou van de individuele aandacht en heel langzaam komt er een barstje in haar opgebouwde pantser: ze vraagt me hoe ze het beste verschillende kleuren groen kan mengen.
Twee sessies later hoor ik dat ze aan de klas heeft verteld hoe ze in de vakantie een wolf heeft getemd. Met zachte stem biecht Manou op dat ze dit heeft verzonnen. Eigenlijk was ze bang dat er een wolf achter de bomen tevoorschijn zou springen, toen ze met haar ouders in het bos wandelde. Om haar angst te bezweren en om indruk te maken, heeft ze een verhaal verzonnen.
Deze schijnbaar kleine gebeurtenissen, het om hulp vragen en het opbiechten, zijn voor Manou grote stappen in haar ontwikkeling. Heel voorzichtig leert ze hulp accepteren, een tip ontvangen, leert ze dat ze niet alles al hoeft te weten en alles alleen hoeft te doen.
Ook bij mij ontwikkelt zich iets, het vertrouwen dat Manou op een dag haar onwaarschijnlijke verhalen niet meer nodig zal hebben, dat ze haar pantser in de kast durft te laten hangen. Dan zal ze ook haar klasgenoten durven te vertrouwen, kan ze delen en weet ze hoe ze vrienden kan maken.
De, nu nog eenzame, naar de maan huilende wolf zal dan wellicht omringd zijn door andere wolven.
Elise wordt door haar ouders in mijn praktijk aangemeld. Ouders zijn 2 jaar geleden gescheiden. Ze omschrijven hun dochter van 6 jaar als een lief, gevoelig en energiek meisje. Sinds een half jaar echter, kan ze plotseling intens verdrietig zijn en heeft ze explosief boze buien. Op school durft ze niet naar de juf te gaan als ze verdrietig is. Ouders gunnen Elise dat ze weer blij is en haar verdriet adequaat kan uiten.
Elise is heel enthousiast om naar de sessies te komen. Ze is creatief en werkt met veel roze en paarse verf, alles krijgt een kleur van haar. Ze wil niet praten over de scheiding, dat is nog te dichtbij voor haar. Het is echter wel duidelijk dat ze spanning bij zich draagt, dit uit ze in druk en ontwijkend gedrag. De knuffels in mijn praktijk vliegen geregeld door de lucht en als ik haar aandacht wil, vraagt het geduld en rust: ik noem herhaaldelijk haar naam terwijl ik rustig blijf en haar aankijk.
Elise speelt wilde rollenspellen met de handpoppen, ze werkt met pastelkrijt en verf. Op deze manier kan ze haar verdriet over de scheiding uiten, zonder dat we het benoemen.
Na een paar maanden heb ik een afsluitend gesprek met ouders. Het gaat goed met Elise! Als er iets vervelends gebeurt, kan Elise haar verdriet uiten door te huilen en te vertellen wat haar verdrietig maakt.
Elise is weer blij en er is ontspanning in huis!
Boekentips om met je kind te lezen:
Bij een scheiding moet veel geregeld worden. Praktische, zakelijke, maar ook emotionele zaken.
In de theaterfoyer staan verschillende deskundigen klaar om uw vragen te beantwoorden en om u te informeren. Zo zijn onder andere een hypotheekadviseur, advocaat, ‘Kind en Kunstwerkt! kunstzinnige therapie voor Helden en Buitenbeentjes’, jongeren namens Villa Pinedo en medewerkers van het Centrum voor Jeugd en Gezin aanwezig voor informatie en advies.
‘Als jij daar nu groen kleurt, lijkt het net gras’. Moeder en zoon werken samen in een kunstwerk. Moeder neemt de leiding en het is de bedoeling dat zoon volgt. Dat doet hij best goed. ‘Kijk, nu hebben we samen een ei gemaakt, daar komt een kuikentje uit!’
Thuis luistert zoon niet altijd even goed en gaat graag zijn eigen gang. Als ouders hem vragen iets te doen, negeert hij hen vaak. Het is niet meer gezellig; het contact tussen zoon en ouders is gespannen en ouders horen zichzelf te vaak mopperen op hun kind.
In mijn praktijk werk ik doorgaans individueel met kinderen. Soms vraag ik een ouder samen met zijn of haar kind te komen werken om meer inzicht te krijgen in de dynamiek tussen ouder en kind en zo meer gerichte begeleiding te kunnen geven. Voor ouders kan het heel verhelderend zijn om, door middel van beeldend werken, te zien hoe de wisselwerking in contact met hun kind verloopt.
Tijdens zo’n sessie is er vaak plezier tussen ouder en kind:
De ouder kan ontspannen en ontdekt weer even het kind in zichzelf en zoon of dochter geniet van de volledige aandacht van papa of mama. Het samen werken aan een kunstwerk, werkt verbindend.
Wat er op papier of in de klei wordt ervaren en uitgewerkt, werkt thuis door. Ouders merken dat het contact wordt hersteld, er is weer meer plezier en er wordt beter naar elkaar geluisterd.
Elke eerste zaterdag van de maand is er open atelier in de Kunstelacademie voor kinderen vanaf 5 jaar.
Zaterdag 7 april zijn ook ouders welkom om met hun kind kunst te komen maken.
Als je kind het fijner vindt alleen te komen, mag dat natuurlijk ook.
http://www.kindenkunstwerkt.nl
Kind en Kunstwerkt! Kunstzinnige Therapie voor Helden en Buitenbeentjes 